Ερωτήσεις 2014

Αρ. πρ.: 5028/27-11-2014

ΕΡΩΤΗΣΗ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΚΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Η πολιτεία παρακινείται και προχωρεί στη εξαφάνιση του όνειδους των χωματερών, οι περισσότερες από τις οποίες λειτουργούν πλημμελώς, σύμφωνα με καταγγελίες και εκθέσεις των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, μολύνοντας το περιβάλλον. Με τη μέθοδο των συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) βρίσκονται σε δημοπράτηση περίπου 12 έργα στη χώρα για την επεξεργασία των απορριμμάτων. Τα προηγούμενα, αφορούν, τόσο στη διαχείριση των απορριμμάτων, όσο και στο καθεστώτος των ακριβοπληρωμένων ΧΥΤΑ, η χωρητικότητα των οποίων εξαντλείται.

Οι κύριοι στόχοι των έργων, όπως τίθενται στις προκηρύξεις των έργων ΣΔΙΤ και σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο, είναι η ανάκτηση των ανακυκλώσιμων και η εκτροπή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων από την ταφή, κυρίως των βιοαποδομήσιμων, που αποτελούν και τα 2/3 περίπου των συνολικών ποσοτήτων.

Σύμφωνα με τις προκηρύξεις, επιτρέπεται υπόλειμμα μέχρι και 40% από τον αρχικό μηχανικό διαχωρισμό, ενώ επιτρέπεται και η διάθεση των επεξεργασμένων απορριμμάτων, δηλαδή του κομποστοποιημένου οργανικού υλικού, σε ανενεργά λατομεία ή στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Οι τελευταίοι θα δέχονται και το υπόλειμμα του διαχωρισμού, οδηγώντας ουσιαστικά προς ταφή το 60-70%, με όλες τις συνέπειες κινδύνων που απορρέουν από την ταφή του, όπως η παραγωγή στραγγισμάτων. Παράλληλα, καταβάλλονται πολλαπλάσια τέλη από τους δημότες σε σχέση με τους ΧΥΤΑ (διότι εφαρμόζονται τεχνολογίες που δεν έχουν την δυνατότητα σχεδόν μηδενικών υπολειμμάτων προς ταφή).

Με την άνω μέθοδο, ικανοποιούνται, μεν, οι απαιτήσεις του θεσμικού πλαισίου, ωστόσο, τίθενται ερωτήματα, για το πώς υλοποιούνται τα έργα ΣΔΙΤ, πόσο κοστίζουν στην πολιτεία, τι προσφέρεται στα μέχρι τώρα έργα, τι αποτέλεσμα προκύπτει σε σχέση με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, πόσο θα κοστίζουν στο δημότη τα εν λόγω έργα και ποια η πραγματική σχέση κόστους/οφέλους, ως προς τη προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Επειδή το 33% περίπου των παραγόμενων οργανικών αποβλήτων στην ΕΕ, γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας με τεχνολογίες μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας (27 εκ. τόνοι ετησίως), με στόχο την πλήρη επεξεργασία/αξιοποίηση των προϊόντων (π.χ. παραγόμενο καύσιμο υλικό τροφοδοτεί ατμοηλεκτρικές μονάδες ή τσιμεντοβιομηχανίες), ενώ 130 εκ. τόνοι/έτος περίπου επεξεργάζονται σε εγκαταστάσεις θερμικής επεξεργασίας.

Επειδή είναι γνωστό, ότι το προσωπικό σε εγκαταστάσεις μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας αστικών αποβλήτων εκτίθεται σε παθογόνους μικροοργανισμούς, μύκητες και βακτήρια, ενώ στην περίπτωση που το παραγόμενο «compost» ή η παραγωγή λάσπης είναι ανεπαρκώς σταθεροποιημένα, υπάρχει ο κίνδυνος οι εγκαταστάσεις αυτές να αποτελέσουν εστίες λοιμώδους επιδημίας.

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 14, του Ν.4042/2003, ο οποίος εναρμονίζει το εθνικό δίκαιο προς τις διατάξεις της οδηγίας 2008/99/ΕΚ (σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος) «η διαχείριση των αποβλήτων πραγματοποιείται, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ανθρώπινη υγεία και χωρίς να βλάπτεται το περιβάλλον, και ιδίως: α) χωρίς να δημιουργείται κίνδυνος για το νερό, τον άνθρωπο, το έδαφος, τα φυτά ή τα ζώα, β) χωρίς να προκαλείται όχληση από θόρυβο ή οσμές και γ) χωρίς να επηρεάζεται δυσμενώς το τοπίο ή οι τοποθεσίες ιδιαίτερου ενδιαφέροντος»

Επειδή οι εκλύσεις των προτεινόμενων κατά κόρον από τους υφιστάμενους ΠεΣΔΑ, μονάδων κομποστοποίησης ή χώνευσης περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, οσμές και αέρια θερμοκηπίου (μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα), καθώς και πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (ορισμένοι έχουν χαρακτηριστεί ως καρκινογόνες ενώσεις) και οργανικές χλωριωμένες ενώσεις, οι οποίες είναι τοξικές σε υψηλές συγκεντρώσεις και συσσωρεύονται στον οργανισμό.

Επειδή ανάπτυξη στον τομέα διαχείρισης απορριμμάτων, δεν σημαίνει απλά θέσεις εργασίας σε μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων και ΧΥΤΥ, που θάβουν τελικά το 70% και τις πληρώνει ακριβά ο δημότης, αλλά τεχνογνωσία, επιχειρηματικότητα, κυκλική παραγωγή και οικονομία, εξαγωγές έργων, «know how» και υπηρεσιών.

Επειδή ποιοτική διαχείριση απορριμμάτων δεν επιτυγχάνεται, με τα έργα διαχείρισης που υλοποιούνται σήμερα στην Ελλάδα.

Επειδή ακόμη και η απλούστερη ανακύκληση ή ανακύκλωση των υλικών, παρατηρούμε ότι σβήνει επιχειρηματικά (γυαλί, πλαστικά).

Επειδή η επιχειρηματικότητα διαχείρισης αποβλήτων, βασιζόμενη στις εισαγόμενες απαρχαιωμένες τεχνολογίες, έτσι όπως «ξεφορτώνονται» στη χώρα μας, κάθε άλλο, παρά υγιής και βιώσιμη είναι.

Επειδή ο πρόσφατος νόμος 4254/2014, που προς τιμή της θέσπισε η παρούσα Βουλή, επιδοτεί την αξιοποίηση του βιοαποδομήσιμου μέρος των απορριμμάτων και επιτρέπει την ποιοτική διαχείριση αποβλήτων στη χώρα μας.

Επειδή οι δυνατότητες που προσφέρονται για την πράσινη ανάπτυξη με τα υλοποιούμενα έργα, που θα κοστίσουν περισσότερο από 3 δις στη χώρα σήμερα, είναι ελάχιστες έως μηδαμινές.

Επειδή τα προκηρυγμένα, παρωχημένης εποχής έργα διαχείρισης αποβλήτων της Αττικής πρέπει να εξετασθούν από την αρχή, ως προς το μέγεθος, τουλάχιστον, αλλά και ως προς το αν, όντως, χρειάζονται στις επιλεγμένες θέσεις, με βάση και την Νομοθεσία Ν.4042/2012 και Οδηγία 2008/98, που απαιτεί 50% ανακύκλωση μέχρι το 2020.

Επειδή η υλοποίηση των έργων διαχείρισης των αποβλήτων, ακόμη και με τη μέθοδο της παραχώρησης, έχει περιθώρια να βελτιωθεί εξαιρετικά.

Ερωτάσθε:

1. Γνωρίζετε, ότι το επίπεδο του Ανταγωνιστικού Διαλόγου των έργων ΣΔΙΤ στην Ελλάδα δεν είναι σύμφωνο με τις επιταγές της Οδηγίας 2004/18, με την οποία προκηρύσσονται τα εδώ έργα, η οποία προβλέπει, ο διάλογος να περιλαμβάνει και εξέταση/προεπιλογή συγκεκριμένων εναλλακτικών τεχνολογικών λύσεων, με αποτέλεσμα να προτείνονται τελικά αναποτελεσματικές τεχνολογίες και μη ολοκληρωμένες λύσεις;

2. Γνωρίζετε ότι τα τρέχοντα έργα διαχείρισης αποβλήτων έχουν υπερβολικό κόστος για το δημότη, δεδομένου, ότι στα μέχρι τώρα έργα που είναι σε δημοπράτηση ή έχουν επιλεγεί προσωρινοί ανάδοχοι, το τέλος για το δημότη, παρά την επιδότηση των έργων κατά 50% από το ΕΣΠΑ, ξεπερνά τα 100 ευρώ ανά τόνο, συμπεριλαμβανομένων και των εξόδων ταφής;

3. Γνωρίζετε, ότι τελικά, οι προσφερόμενες λύσεις, όσον αφορά στα έργα διαχείρισης αποβλήτων, δεν μειώνουν παρά ελάχιστα την ποσότητα των αποβλήτων προς ταφή, όπως ορίζει η ΚΥΑ 50910/2003 ή ο νέος Εθνικός Σχεδιασμός, που είναι προς ψήφιση;

4. Γνωρίζετε, ότι είναι υπερβολικά υψηλό το αντίτιμο, που καλείται να καταβάλλει ο δημότης για τη λειτουργία των έργων διαχείρισης αποβλήτων, ενώ είναι ελάχιστο τελικά το όφελος για το περιβάλλον;

5. Γνωρίζετε, ότι οι τρέχουσες προσφερόμενες τεχνικές λύσεις αποτελούν συμφύρματα των πλέον παρωχημένων τεχνολογιών, που εγκαταλείπονται στις άλλες χώρες, αλλά περιέργως, προσφέρονται και υιοθετούνται σε χώρες, όπως η Ελλάδα;

6. Ποια είναι η κατάσταση προόδου των όποιων διαγωνισμών αλλά και των υφιστάμενων έργων και η ποια είναι η προοπτική ποιοτικής διαχείρισης των αποβλήτων σε μεγάλες πόλεις, που παρουσιάζουν εκρηκτικά προβλήματα στη διαχείρισή τους (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κλπ);

7. Γιατί, άραγε, ενώ οι προκηρύξεις διατυμπανίζουν, ότι είναι ανοιχτές σε όλες τις τεχνολογίες, ουσιαστικά, αποκλείονται οι θερμικές επεξεργασίες και βέβαια, η εξελιγμένη και ασφαλής ανακύκλωση σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης ή ΑΕΡΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΥΑΛΩΣΗ των υπολειμμάτων με ανάκτηση ενέργειας, ενώ από την άλλη, επιτρέπεται απαράδεκτα υψηλό υπόλειμμα αλλά και προτεινόμενες από τους ΠεΣΔΑ παρωχημένες τεχνολογίες;

8. Γνωρίζετε, ότι οι τρέχουσες προσφερόμενες τεχνολογικές λύσεις στα έργα διαχείρισης των αποβλήτων ενέχουν υψηλούς κινδύνους για τους εργαζόμενους και τη δημόσια υγεία, όπως παθογόνους παράγοντες και μολυσματικές ασθένειες;

9. Γνωρίζετε, ότι παρόμοιες εγκαταστάσεις με τις τρέχουσες παρωχημένες για τη διαχείριση αποβλήτων στη χώρα μας σε άλλες χώρες απαιτούν πανάκριβα συστήματα καθαρισμού των αερίων εκλύσεων και βιοαερολυμάτων για τη διασφάλιση της υγείας, που στα εδώ υπάρχοντα σχετικά έργα δεν περιλαμβάνονται ως προϋποθέσεις;

10. Γνωρίζετε, ότι οι τρέχουσες προσφερόμενες λύσεις διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα μας ενέχουν κινδύνους για το περιβάλλον;

11. Γνωρίζετε, ότι οι τρέχουσες προσφερόμενες λύσεις διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα μας, παρά το υψηλότατο κόστος για την Πολιτεία και τον δημότη, δεν μειώνουν αξιόλογα τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, αιτία για την οποία η νομοθεσία της ΕΕ και της χώρας επιβάλλει την εκτροπή των βιοααποδομησίμων αποβλήτων από την ταφή;

12. Γνωρίζετε, ότι οι τρέχουσες προσφερόμενες λύσεις διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα μας ενέχουν απρόβλεπτους κινδύνους για την τροφική αλυσίδα και την υγεία από τη χρήση δευτερογενών προϊόντων ανακύκλησης, όπως π.χ.: χρήση εδαφοβελτιωτικού από απορρίμματα σε καλλιέργειες, ακόμη και αν τηρούνται οι προδιαγραφές τελικού compost (πράγμα αδύνατο σε μόνιμη βάση και όχι κατά μέσο όρο), που ως απρόβλεπτη εξέλιξη, μπορεί να συγκριθεί με το σύνδρομο «τρελών αγελάδων» ή με τις διοξίνες σε τρόφιμα της Β. Ευρώπης?

13. Γνωρίζετε, ότι με τις τρέχουσες προσφερόμενες λύσεις διαχείρισης των αποβλήτων στη χώρα μας ο δημότης καλείται να καταβάλλει υψηλότατα τέλη, ενώ σε άλλες χώρες με ποιοτικότερη μέθοδο σχετικής διαχείρισης επιτυγχάνεται ελάχιστο υπόλειμμα, μικρότερο από 20%, με πλήρη επεξεργασία αλλά και αξιοποίηση των απορριμμάτων;

14. Γνωρίζετε, ότι σε άλλες χώρες, με τα ίδια τέλη διαχείρισης των αποβλήτων, επιτυγχάνεται πλήρης επεξεργασία και αξιοποίηση αυτών, αφού μέρος των υλικών των απορριμμάτων αποτελεί ανανεώσιμη πηγή ενέργειας;

15. Γνωρίζετε, ότι ένα μεγάλο ποσοστό των τελών που καταβάλλει ο δημότης για τις τρέχουσες λύσεις διαχείρισης των αποβλήτων, τα απαιτούν οι τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν (με επιτόκια πολλαπλάσια των άλλων χωρών) επισφαλή από κάθε πλευρά έργα, λόγω και της κρίσης, αλλά κυρίως, λόγω των αναποτελεσματικών τεχνολογιών, του υψηλότατου ποσοστού υπολείμματος και των επισφαλειών, που συνεπάγεται η ταφή τους;

16. Γιατί προκηρύχθηκαν έργα διαχείρισης των αποβλήτων παρωχημένης τεχνολογίας σε τεράστιο μέγεθος, καθώς, η σχετική ως άνω Οδηγία, που εισηγείται ποιοτικότερη διαχείριση από πλευράς υγειονομικής & περιβαλλοντικής άποψης, ισχύει από το 2008;

Ο ερωτών βουλευτής

Νίκος Ι. Νικολόπουλος

Πρόεδρος του

Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ανατροπής