Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ποια είναι η σημασία της κοινωνικής οικονομίας ;

 

Η σημασία της κοινωνικής οικονομίας γίνεται εμφανής και αυταπόδεικτη εάν αναλογιστούμε ότι ήδη, ως  θεσμός, διανύει τον δεύτερο αιώνα της ζωής της.

Η βασική της συνεισφορά και οι βασικοί λόγοι για την μακροβιότητά της είναι ότι προσφέρει μια πλουραλιστική διάσταση στην οικονομία, αφού διαμορφώνει άλλους τρόπους εμπλοκής σε αυτήν, ενισχύοντας τα κοινωνικά και ηθικά κίνητρα, τη δέσμευση στην αρχή της αμοιβαίας υποχρέωσης, την αυτοβοήθεια, την κοινωνική αλληλεγγύη.

 

Κράτος, κοινωνία  ο κόσμος της αγοράς, διεθνείς θεσμοί όλοι έχουν αναγνωρίσει τις δυνατότητες της κοινωνικής και την επιχειρηματικότητα οικονομίας να οικοδομήσει κοινωνικές και οικονομικές δεξιότητες και ικανότητες και να λειτουργήσει ως μηχανισμός άντλησης των λανθανουσών οικονομικών δυνατοτήτων.

 

Η Κοινωνική Οικονομία  διαθέτει την ικανότητα όχι μόνον να προσφέρει λύσεις σε προβλήματα που προκύπτουν, αλλά  έχει αναδειχθεί ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο για σταθερή και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, για μια δικαιότερη διανομή του κοινωνικού πλούτου, για την αντιμετώπιση νέων κοινωνικών αναγκών και για την εμβάθυνση της κοινωνικής δημοκρατίας.

 

Ακόμα περισσότερο, η κοινωνική οικονομία αποτελεί μέσο για την διαμόρφωση ενός χώρου όπου  καλλιεργούνται οι έννοιες της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, του γενικού καλού, του εθελοντισμού, του τοπικού. Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται μια νέα μορφή οργάνωσης της κοινωνικής οικονομίας: η κοινωνική επιχείρηση.

Οι κοινωνικές επιχειρήσεις:

• Εκπληρώνουν ποικίλους κοινωνικούς στόχους
• Αντιμετωπίζουν τα προβλήματα μια συγκεκριμένης ομάδας του πληθυσμού
• Λειτουργούν κάτω από ποικίλες νομικές μορφές
• Έχουν έναν μη κερδοσκοπικό προσανατολισμό ή επανεπενδύουν τα κέρδη τους
• Λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις

 

Η σημασία της κοινωνικής οικονομίας στα πλαίσια της τρέχουσας κρίσης.

 

Η Κοινωνική Οικονομία αναδύεται σήμερα εν μέσω κρίσης για τους εξής λόγους:

α)   Επειδή υπάρχουν συγκεκριμένες αποτυχίες της αγοράς ή του δημόσιου τομέα στην παροχή δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών, λόγω και της υπανάπτυξης του κοινωνικού κράτους στη χώρα μας

β)   Επειδή άτομα ή ομάδες θα επιθυμούσαν σε τοπικό κυρίως επίπεδο να δρομολογήσουν την παροχή νέων υπηρεσιών για την αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών που παρέμεναν ανικανοποίητες.

γ)   Επειδή διάφοροι υφιστάμενοι οργανισμοί, όπως οι εθελοντικές ομάδες, αναζητούν την εξασφάλιση μέσω της επέκτασης των δραστηριοτήτων τους, αλλά και την διαφοροποίηση των εσόδων τους.

δ) Επειδή υπάρχει η ανάγκη για απασχόληση ομάδων του πληθυσμού που είναι δύσκολο να ενταχθούν σε συνθήκες αγοράς. Η ανάγκη αυτή θα εντείνεται το επόμενο διάστημα.

Η απασχόληση των ανέργων αλλά και μέρους του άεργου πληθυσμού της χώρας θα καθίσταται ολοένα και πιο δυσχερής λόγω και της προβληματικής κατάστασης της οικονομίας. Συνεπώς, υπάρχει η ανάγκη για την «εκμετάλλευση» νέων τομέων που μπορούν να προσφέρουν θέσεις εργασίας.

ε) Η ηθική διάσταση της οικονομίας, οι αξίες της αλληλεγγύης και του εθελοντισμού είναι απαραίτητο να καλλιεργηθούν ιδιαίτερα. Ο κίνδυνος της  κατάρρευσης της κοινωνικής συνοχής το επόμενο διάστημα θα αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας.

Συνεπώς θα πρέπει να καλλιεργηθούν άμεσα δράσεις που θα ενισχύουν την κοινωνική συνοχή.

Στην Ελλάδα ο Τομέας της Κοινωνικής Οικονομίας χαρακτηρίζεται από τις εξής αδυναμίες:

 

1.   Μικρή ανάπτυξη του τομέα, ανάπτυξη που στηρίχτηκε

κυρίως στις κοινοτικές επιδοτήσεις μέσω της πρωτοβουλίας

Equal, καθώς και μικρής κλίμακας δράσεων του Ε.Π.

Υγεία – Πρόνοια» τον τομέα της ψυχικής υγείας (ο

ΚΟΙΣΠΕ-Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης

ευθύνης).

 

1. Μικρό εύρος του εθελοντισμού. Ενδεικτικά αναφέρεται

ότι στην Γερμανία οι εθελοντές που δραστηριοποιούνται

στην κοινωνική οικονομία υπολογίζονται σε 21

εκατομμύρια άτομα.

3.   Ελλιπές ή ασαφές νομοθετικό πλαίσιο

4.   Έλλειψη στελεχιακού δυναμικού με επαρκείς γνώσεις

σε ζητήματα διοίκησης κοινωνικών επιχειρήσεων αλλά και

προώθησης στην αγορά προϊόντων / υπηρεσιών.

5. Απουσία σταθερού χρηματοδοτικού πλαισίου και

συνεπώς αδυναμία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού στην

ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων και των φορέων

της κοινωνικής οικονομίας.

1. Αδυναμία πρόσβασης σε κατάλληλες δομές

συμβουλευτικής και υποστήριξης. Αυτά είναι τα βασικότερα προβλήματα για την ανάπτυξη του τομέα στη χώρα μας. Γι’ αυτό και η διαμόρφωση απλώς ενός νομοθετικού πλαισίου δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα.

 

Επιπλέον, ο σχεδιασμός δράσεων που δεν λαμβάνει υπ’ όψη

την Ελληνική ιδιαιτερότητα είναι καταδικασμένος σε

αποτυχία. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ιδιαίτερη παράδοση σε

αυτό τον τομέα, συνεπώς τα βήματα για την ανάπτυξη του

Τομέα, πρέπει να είναι σωστά μελετημένα για τις δράσεις

που θα διαμορφώσουν το πλαίσιο για την επόμενη περίοδο.

 

Εδώ έγκειται και η εμμονή μας για μία Εκστρατεία για την

Κοινωνική Οικονομία, που θα συνοδεύεται από ένα

Μανιφέστο - Σχέδιο Δράσης - Σύμφωνο για την κοινωνική

οικονομία, στην διακήρυξη του οποίου πρέπει να

συμμετέχουν υφιστάμενες οργανώσεις, κοινωνικοί φορείς,

εκκλησία, ΜΚΟ, ΟΤΑ, κράτος.

Εδώ έγκειται και η σταθερή μας θέση για τη δημιουργία

υποστηρικτικής δομής για την ανάπτυξη του τομέα.

 

Γι’ αυτό για εμάς, η όποια νομοθετική πρωτοβουλία πρέπει:

 

• Να διαθέτει όραμα
• Να αντανακλά την σαφή πολιτική βούληση για υποστήριξη της κοινωνικής οικονομίας γενικότερα και των κοινωνικών επιχειρήσεων ιδιαίτερα.
• Να διαθέτει το μέγιστο δυνατό των πόρων στην διαμόρφωση του τομέα.
• Να μεταφράζεται σε σταθερούς και μακροπρόθεσμους πόρους προς τους συγκεκριμένους φορείς, αφού η εμπειρία έχει δείξει ότι αυτό το ζήτημα είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει οι κοινωνικές επιχειρήσεις στην πορεία ανάπτυξής τους.
• Να διαμορφώσει υποστηρικτικές-συμβουλευτικές δομές για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των κοινωνικών επιχειρήσεων.
• Οι επιδοτήσεις να συνοδεύονται από βιώσιμα επιχειρησιακά σχέδια που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους.

Συμπερασματικά και επί της αρχής του Ν/Σ έχουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις.

1. Το Ν/Σ δεν έχει στρατηγική στόχευση. Δεν κάνει γνωστό ποιες ομάδες σκοπεύει να στηρίξει. Δεν κάνει γνωστό σε ποιους τομείς της Ελληνικής Οικονομίας θα αναπτυχθεί η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα.

 

1. Δεν προβλέπει σοβαρό και Μακροπρόθεσμο χρηματοδοτικό πλαίσιο.

 

1. Η επιβίωση των Κοινωνικών Επιχειρήσεων με δεδομένα την έλλειψη παράδοσης, το έλλειμμα καταρτισμένου στελεχιακού δυναμικού, την υστέρηση δεξιοτήτων των συμμετεχόντων εξαρτάται

σε μεγάλο βαθμό από το ύψος και την διάρκεια των επιδοτήσεων – χρηματοδοτήσεων.

1. Χαρακτηρίζεται από εννοιολογικές ασάφειες και αστοχίες, ιδιαίτερα στο κεφάλαιο των ορισμών αλλά και αλλού. Αυτό δημιουργεί σύγχυση αλλά και δυσλειτουργίες.
2. Το Ν/Σ δεν προβλέπει Υποστηρικτική Δομή με πληρότητα και αποτελεσματικότητα. Ο προτεινόμενος Συντονιστικός Φορέας (Equal) είναι μια διαχειριστική Υπηρεσία, με άλλους προσανατολισμούς και δεν μπορεί να παίξει με επιτυχία αυτό το ρόλο.
3. Στο Ν/Σ γίνεται αναφορά στο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, που έχει προ πολλού εξαγγελθεί αλλά δεν έχει υλοποιηθεί. Ούτε μέσα από τις ρυθμίσεις του Ν/Σ περιγράφεται η δομή του και η λειτουργία του.
4. Διασπά την αρμοδιότητα για την Κοινωνική Οικονομία στα τρία. Διαχειριστική αρχή Equal. Δ/νση Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας. Διυπουργική Επιτροπή.

 

Ειδικά για τη διυπουργική Επιτροπή που προτείνει το Ν/Σ είναι φενάκη η Κυβέρνηση να ελπίζει ότι μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά και να ετοιμάζει μάλιστα και Επιχειρησιακά σχέδια δράσης και άλλες απαιτητικές λειτουργίες.

Για όλους τους παραπάνω λόγους η θέση μας στο προτεινόμενο Ν/Σ δεν μπορεί να είναι θετική. Όσο κι αν είναι αναγκαία και επείγουσα θα έλεγα η Νομοθέτηση Πλαισίου για την Κοινωνική Οικονομία. Όσο και αν συμφωνούμε με το ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίσει μέσα στην κρίση. Η προχειρότητα στην σύνταξη του Νομοθετήματος. Το έλλειμμα στρατηγικής στόχευσης. Οι αντιφάσεις και εννοιολογικές ατέλειες. Το πολύπλοκο της Πολιτικής και Διοικητικής Διαχείρισης.

Οι ύποπτες γενικόλογες τοποθετήσεις δεν μας επιτρέπουν να το ψηφίσουμε.

 

Στη συζήτηση επί των άρθρων θα υπάρξουν συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες παρατηρήσεις όπως και προτάσεις για τα ζητήματα εκείνα στα όποια θεωρούμε ότι το Ν/Σ δεν τα προωθεί με επάρκεια.

Σας ευχαριστώ….