Άρθρα

Το αίσθημα της ευρωπαϊκής προοπτικής υπερνίκησε την οικονομική λογική των συντακτών της πρόσφατης έκθεσης του ΣΕΒ, όπως είχε υπερνικήσει τους έλληνες πολιτικούς, οι οποίοι με περισσή απερισκεψία δεν εκτίμησαν τις επιπτώσεις της «άωρου» ένταξης της χώρας στη ζώνη του ευρώ. Αγνόησαν το γεγονός ότι επρόκειτο για μια ιστορική απόφαση που θα άλλαζε άρδην τη φυσιογνωμία λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας. Δεν αντιλήφτηκαν ότι ο μηχανισμός του ευρώ συνιστούσε την εγκαθίδρυση ενός νέου χρυσού κανόνα, πιο αυστηρού. Διότι η Ελλάδα μεταβίβαζε την νομισματική της κυριαρχία στην ΕΕ, που αυτομάτως σήμαινε την απώλεια του εκδοτικού προνομίου του νομίσματος και τη μετατροπή της Τράπεζας της Ελλάδος σε επαρχιακή τράπεζα, η οποία θα ακολουθούσε πλέον τις κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες της ΕΚΤ.

Είναι απορίας άξιον πως οι συντάκτες της έκθεσης αγνοούν το γεγονός ότι η κεντρική ιδέα της Συνθήκης του Μάαστριχτ είναι ότι τα κράτη-μέλη θα βαδίσουν με στόχο την Οικονομική και Νομισματική Ένωση(ΟΝΕ), έχοντας ως θεμέλιο ένα ενιαίο νόμισμα- με την παγίδα της αμετάκλητης ισοτιμίας– που θα εκδίδεται αποκλειστικά από την ΕΚΤ η οποία θα έχει πλήρη ανεξαρτησία στη χάραξη της νομισματικής πολιτικής. Αλλά περιέργως, ποτέ δεν καθορίστηκε ένα νομικό πλαίσιο εξόδου από το ευρώ.

Επιπλέον, η Συνθήκη δεν καθόρισε πως το υπόλοιπο της οικονομικής πολιτικής θα λειτουργούσε, αλλά ούτε πρότεινε τη δημιουργία νέων θεσμικών οργάνων, πλην της ΕΚΤ. Οι ανάδοχοι της βασιζόμενοι στη θεωρία της laissez-faire είχαν κάνει την ηρωική υπόθεση ότι τίποτε περισσότερο δεν χρειάζεται. Η υπόθεση αυτή μπορεί να είναι σωστή εάν οι σύγχρονες οικονομίες συνιστούν συστήματα που αυτό-προσαρμόζονται και αυτό-διορθώνουν. Αυτό που το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού πρεσβεύει και η σχολή του Σικάγου με τον ιεροκήρυκα του μονεταρισμού Milton Friedman διακηρύττει. Τουτέστιν, με τα «αυτόματα» του Δαίδαλου και τους «τρίποδες» του Ήφαιστου που εκτελούσαν αυτόματα τις εργασίες τους στο εργαστήριο του θεού, κατόπιν διαταγής.

Θα πρέπει επιτέλους να αντιληφθούν οι συντάκτες της έκθεσης του ΣΕΒ, που ασπάζονται τις αρχές του φιλελευθερισμού, ότι η θεωρία της laissez-faire οικονομίας στην οποία στηρίζεται το κακότεχνο οικοδόμημα της Ευρωζώνης είναι λανθασμένη. Κι αυτό, διότι ισχυρίζεται ότι υπάρχει ένας εξισορροπητικός μηχανισμός των αγορών που ακολουθεί τους νόμους της φυσικής του Νεύτωνα και ως εκ τούτου πάντοτε τείνει να προσεγγίσει μια θέση ισορροπίας, το άχρονο equilibrium. Το οικονομικό σύστημα υποθέτει η θεωρία που εκθειάζει τη μεγιστοποίηση του κέρδους, λειτουργεί όπως ένα εκκρεμές που ενώ κινείται μπρος και πίσω πάντοτε τείνει σε ένα σημείο ισορροπίας.

Η εμπειρία καταδεικνύει ότι η οικονομία δεν λειτουργεί ακολουθώντας τους νόμους της φυσικής του Νεύτωνα, ούτε ποτέ λειτουργούσε, αλλά ούτε οι οικονομίες των κρατών είναι ουράνια σώματα που περιφέρονται στις ελλειπτικές τροχιές τους. Το «δικαστήριο του καιρού» έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει ότι το σύστημα της laissez-faire κατά τακτά διαστήματα καταρρέει, όπως συνέβη στη Μεγάλη Κρίση της δεκαετίας του 1930• και στη σύγχρονη Μεγάλη Ύφεση, με τις χρεοκοπίες των τραπεζών και την κατάρρευση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος το 2008.

Οφείλουν οι οικονομολόγοι του ΣΕΒ να σεβαστούν τα διδάγματα της ιστορίας, και ματαίως αναμένουν την εμφάνιση του «αόρατου χεριού» του Adam Smith για να επαναφέρει την κατεστραμμένη ελληνική οικονομία στο equilibrium της αιώνιας ισορροπίας. Γιατί η οικονομία δεν λειτουργεί με τη μεταφυσική, κινείται δια μέσου του χρόνου και όχι στο χώρο, όπου μπορεί να κινηθεί όπως το εκκρεμές μπρός και πίσω, και να προσεγγίζει την επίτευξη ενός σημείου ισορροπίας, το περιβόητο equilibrium. Ο χρόνος όμως κινείται μόνο προς μία κατεύθυνση, από το παρόν προς το μέλλον.

Όσον αφορά την άποψη της έκθεσης ότι η έξοδος από το ευρώ είναι ανέφικτη, για μία ακόμη φορά οι οικονομολόγοι του ΣΕΒ, αντί να τεκμηριώσουν το πόρισμά τους με οικονομικά στοιχεία προσφεύγουν στη ψυχολογία! Και το «δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού», αναφέρει η αρχαία ρήση. Γενικά και αορίστως μιλούν για «όποια πολιτική δύναμη που έχει ‘σώας τας φρένας’ δεν θα επιχειρήσει την έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη.» Δηλαδή, αυτοί που σκηνοθέτησαν, παραπλάνησαν και συγκάλυψαν, ίσως ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα οικονομικά «εγκλήματα» εναντίον ενός λαού και ώθησαν την κοινωνία στην εξαθλίωση, την πείνα και τη μετανάστευση, με την επιβολή των άκριτων και σαδιστικών μέτρων λιτότητας έχουν σώας τας φρένας; Και εσείς, χωρίς συστολή, προτείνετε να συνεχιστεί εις το διηνεκές αυτό το μαρτύριο;

Ορθώς λοιπόν έχει ειπωθεί ότι η Ελλάδα είναι ένα απέραντο φρενοκομείο που διοικείται από τους ασθενείς του. Δεν αντιλαμβάνεσθε ότι Ευρωζώνη χωρίς πολιτική και δημοσιονομική ένωση σύντομα θα διαλυθεί όπως διαλύθηκε ο χρυσός κανόνας;

Δεν καταλαβαίνετε ότι η ΕΕ συνιστά μια εξαπάτηση ή δεν κατανοείτε ότι η λιτότητα είναι μια επικίνδυνη πολιτική που δεν λειτουργεί; Όπου ‘δεν λειτουργεί’ σημαίνει η μείωση του χρέους και η προώθηση της ανάπτυξης. Αντιθέτως, καταδυναστεύει κοινωνίες και τις οδηγεί στην απόγνωση, χωρίς όραμα και ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον.

(*) Ο Νίκος Νικολόπουλος είναι ανεξάρτητος Βουλευτής και Πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος