Ερωτήσεις 2010

Προς τον Υπουργό:
• Οικονομικών

Θέμα: «Μη σύννομη διαδικασία συναλλαγής επί ελληνικών ομολόγων-περίεργη απόφαση της Τ.τ.Ε »

Το προηγούμενο διάστημα ακόμα και μετά την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ο Πρωθυπουργός δικαιολόγησε την πολιτική της Κυβέρνησης, ερμηνεύοντάς την ως αδήριτη ανάγκη εξ αιτίας της πτώσης της τιμής και της αντίστοιχης διεύρυνσης του spread των ελληνικών τίτλων έναντι των γερμανικών λόγω κερδοσκοπικών ενεργειών εις βάρος της Ελλάδος.
Οι... κερδοσκόποι δεν αποκαλύφθηκαν, οι διεθνείς χρηματαγορές δεν αντέδρασαν θετικά στις υποσχέσεις του κ. Παπανδρέου για δημοσιονομική εξυγίανση και το αποτέλεσμα ήταν να διογκωθούν περαιτέρω τα spreads των ελληνικών ομολόγων και αντί να επιτύχουμε δανεισμό του ελληνικού Δημοσίου από τις χρηματαγορές, να καταφύγουμε με ευθύνη της Κυβέρνησης στην τρόικα των δανειστών μας και να επιβληθούν τόσο σκληρά μέτρα στους πολίτες, βαρύτερα και από εκείνα που απαιτούντο...
Είναι όμως χρήσιμο, αναλύοντας αυτή την κατάσταση να πάμε μερικούς μήνες πίσω και συγκεκριμένα στις 5 Οκτωβρίου 2009, δηλαδή την επομένη ημέρα των εκλογών.
Εκείνη την ημέρα η Τράπεζα της Ελλάδος (Τ.τ.Ε) άλλαξε τις διαδικασίες διακανονισμού των συναλλαγών με τα ελληνικά ομόλογα, γεγονός που είδε το φως της δημοσιότητας.
Από τα επίσημα έγγραφα της Τ.τ.Ε (Α.Π. 65/7-5-10, Α.Π. 86/3-5-10 και Α.Π. 107/6-5-10), με τα οποία επιχειρήθηκε να δοθούν απαντήσεις, ανέκυψαν ωστόσο, περισσότερα ερωτήματα.

Η βάση των ερωτημάτων αυτών είναι ότι οι συναλλαγές επί τίτλων του ελληνικού δημοσίου, ολοκληρώνονται όταν έχουν αποδοθεί οι τίτλοι στον αγοραστή και τα αντίστοιχα ποσά στον πωλητή σε συμφωνηθέν, συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Τέτοιο, θεωρείτο, για τις συναλλαγές που διενεργούνται μέσω της ΗΔΑΤ και εκκαθαρίζονται μέσω του «Συστήματος» το χρονικό διάστημα των τριών εργασίμων ημερών.
Για τις συναλλαγές που διενεργούνται σε άλλες πλατφόρμες, έξω από χρηματιστηριακές διαδικασίες (OTC) ήταν διαφορετικό αυτό το χρονικό διάστημα.
Συναλλαγές που διενεργούντο μέσω της ΗΔΑΤ και δεν είχαν διεκπεραιωθεί μέσω του «Συστήματος» μέσα σε τρεις ημέρες, μέχρι τον Οκτώβριο χαρακτηρίζονταν failed και προβλέπονταν κυρώσεις.
Αλλά όπως αναφέρω παραπάνω, από την επομένη ημέρα των εκλογών η ΤτΕ εφαρμόζει διαδικασία αυτόματης επανάληψης εισαγωγής (recycling) των (failed) συναλλαγών για δέκα ημέρες. Δηλαδή η Τ.τ.Ε παρατείνει το χρονικό διάστημα ολοκλήρωσης των συναλλαγών με τίτλους του ελληνικού δημοσίου, κάνοντας χρήση κανόνων διμερών διαπραγματεύσεων (OTC) σε οργανωμένη αγορά, όπως είναι η ΗΔΑΤ.

Στις 29 Οκτωβρίου 2009, για τη νέα διαδικασία ενημερώθηκαν οι επενδυτές σε όλο τον κόσμο μέσω ανακοίνωσης στο Euroclear.

Στις 10 Δεκεμβρίου 2009, υπήρξε μια επιπλέον «καινοτομία». Οι τράπεζες ζήτησαν και η Τ.τ.Ε. αποφάσισε να μην επιβάλλονται κυρώσεις σε όσους δεν ολοκληρώνουν τη διαδικασία συναλλαγής ακόμα και μετά την παρατεταμένη πλέον περίοδο των δέκα ημερών.

Η Τ.τ.Ε αιτιολόγησε την απόφασή της για recycling επειδή προβλέπεται στην υπό σχεδιασμό νέα κοινή ευρωπαϊκή πλατφόρμα διακανονισμού τίτλων, Τ2S. Όμως, η σχετική επ' αυτού πρόταση του Ευρωσυστήματος ολοκληρώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2009 και το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ την ενέκρινε στις 21 Απριλίου 2010, ενώ η Τ2S προβλέπεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2014.
Παρατηρώντας λοιπόν τις ημερομηνίες, διαπιστώνουμε ότι η Τ.τ.Ε ενήργησε προτού ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις και εγκριθούν οι νέοι κανόνες από την Ε.Κ.Τ και μάλιστα για μια διαδικασία που θα ισχύσει σε τέσσερα χρόνια! Γιατί άραγε;
Η Τ.τ.Ε δικαιολογεί την απόφασή της(έγγραφο ΤτΕ , Α.Π. 86/3-5-10) ισχυριζόμενη ότι «το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών επί τίτλων του ελληνικού δημοσίου καταρτίζεται και διακανονίζεται στο εξωτερικό π.χ. στα αποθετήρια Euroclear, Clearstream κλπ, και όχι στην Ελλάδα, στην ΗΔΑΤ και στο Σύστημα Αϋλων Τίτλων για την κατάρτιση και το διακανονισμό, αντίστοιχα».
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Οι τιμές αγοράς και πώλησης της ΗΔΑΤ, είναι τιμές αναφοράς για το σύνολο των ελληνικών τίτλων και δεν έχουν σχέση με την πλατφόρμα εσωτερικού ή εξωτερικού στην οποία διενεργείται συναλλαγή.
Επιπλέον, η παράταση της χρονικής διάρκειας αφήνει εξαιρετικά περιθώρια χειραγώγησης με ενέργειες υποτίμησης και άρα κερδοσκοπίας. Αυτό μπορεί να γίνει όσο δεν ολοκληρώνεται η συναλλαγή δίνοντας την ευκαιρία στον πωλητή να κάνει υποτίμηση ομολόγων ώστε να αγοράσει τελικά την τελευταία στιγμή, φθηνότερα κερδίζοντας ταυτόχρονα και από τα υψηλά ασφάλιστρα.
Κατά συνέπεια, μπορεί κανείς να πουλά αέρα (naked - bonds) να υποβαθμίζει τις τιμές των ομολόγων, να αυξάνει το spread και τα ασφάλιστρα κινδύνου και να κερδίζουν οι επιλεγόμενοι «σορτάκηδες» χωρίς καμία κύρωση.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι στις 7 Απριλίου 2010, ζητήθηκε η διενέργεια υποχρεωτικής δημοπρασίας προκειμένου να διακανονιστούν άμεσα οι μη διακανονισθείσες συναλλαγές. Γιατί συνέβη αυτό εφόσον ο χρόνος διακανονισμού είναι άνευ σημασίας σύμφωνα με την ΤτΕ;
Ανακύπτουν λοιπόν πολλά δεδομένα που εγείρουν ερωτήματα προς απάντηση. Αυτή η ενέργεια της Τ.τ.Ε έγινε την περίοδο που έπεσαν οι τιμές των ελληνικών ομολόγων και διευρύνθηκαν τα spread των ελληνικών τίτλων έναντι των γερμανικών. Άλλωστε δεν γνωρίζουμε μέχρι σήμερα άλλη χώρα στην οποία εφαρμόζεται μια διαδικασία που θα ισχύσει το 2014 και η... βιασύνη της ΤτΕ ενδεχομένως διευκόλυνε τους κερδοσκόπους τους οποίους αναζητούσε μέχρι πρότινος ο Πρωθυπουργός... προτού καταφύγει στο Δ.Ν.Τ και τα σκληρά και αντικοινωνικά μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση.

Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτάται ο κ. Υπουργός:

• Προέβη σε ενέργειες για να διαπιστωθεί για ποιο λόγο έλαβε αυτή την απόφαση η Τ.τ.Ε που επί της ουσίας είναι προς όφελος των κερδοσκόπων και μάλιστα σε μια τόσο κρίσιμη οικονομική περίοδο για την Ελλάδα; Τι ενέργειες; Αν όχι, γιατί; Να κατατεθεί η απόφαση της Τ.τ.Ε με την οποία έγινε αλλαγή της διαδικασίας και η απόφαση με την οποία έγινε άρση των κυρώσεων από εκπρόθεσμες συναλλαγές. Να κατατεθεί η αλληλογραφία μεταξύ της Νομικής Υπηρεσίας και της Διοίκησης της ΤτΕ για την υπόθεση, καθώς και σχετικές γνωμοδοτήσεις.
• Οι νέοι κανόνες που εφαρμόζει η Τ.τ.Ε και δεν εφαρμόζονται σε καμία άλλη χώρα του κόσμου μέχρι να ισχύσουν από το 2014, είναι νόμιμοι; Αν δεν είναι νόμιμοι εφόσον δεν έχουν τεθεί σε ισχύ, γιατί εφαρμόζονται; Σε τι ενέργειες θα προβείτε επ' αυτού;
• Να κατατεθούν όλα τα στοιχεία συναλλαγών επί τίτλων του ελληνικού δημοσίου από 5 Οκτωβρίου 2009 μέχρι 7Απριλίου 2010.
• Να κατατεθούν τα πορίσματα της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου της ΗΔΑΤ για την τήρηση του κανονισμού, για το επίμαχο χρονικό διάστημα.
• Να κατατεθούν τα αιτήματα της Ε.Ε.Τ. στις 5 Οκτωβρίου.2009 και 22 Οκτωβρίου 2009 με ΑΠ: 690 και ΑΠ:691.
• Να κατατεθεί η πράξη της Διοίκησης με ΑΠ: 158 στις 10 Φεβρουαρίου 2010.
• Να κατατεθεί η ενημέρωση προς το Euroclear στις 29 Οκτωβρίου 2009 με την οποία ανακοινώθηκε η αλλαγή της διαδικασίας συναλλαγών.

Ο ερωτών Βουλευτής

ΝΙΚΟΣ Ι. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ