Ερωτήσεις 2017

Α.Π. 8553/08-09-17

ΕΡΩΤΗΣΗ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Αξιοποιώντας τη διεθνώς εκρηκτική αύξηση των φοιτητών που επι¬λέγουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό, την ιστορικά αναγνωρισμένη υπεροχή της ελληνικής Παιδείας και την ύπαρξη σημαντικής ακαδη¬μαϊκής διασποράς, η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί σε διεθνές κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης.

Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της νέας μελέτης που ετοίμασε η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕθνικήςΤράπεζας, δίνοντας μά¬λιστα έμφαση στις παραμέτρους που προσδιο¬ρίζουν αυτή τη δυναμική και τις πολιτικές που μπορούν να την ξεκλειδώσουν.

Για τον σκοπό αυτό η Διεύθυνση Οικονομι¬κής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας (ETE) δη¬μιούργησε τον «Δείκτη Ανώτατης Εκπαίδευ¬σης», ο οποίος διαμορφώνεται από το επίπεδο αυτονομίας των πανεπιστημίων, την ποιότητα των καθηγητών (όπως μετράται από τις δημο¬σιεύσεις τους), το επίπεδο δαπανών για πανε¬πιστημιακή έρευνα (ως ποσοστό του ΑΕΠ), και τη γλώσσα κάθε χώρας (με την αγγλική ως πιο υποστηρικτική).

Δυστυχώς, η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλή θέση στον Δείκτη Ανώτατης Εκπαίδευσης (28/100) κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι η Ελλά¬δα προσελκύει πολύ λίγους φοιτητές από το εξωτερικό, με το μερίδιο της στην προσέλκυ¬ση των διεθνών ροών φοιτητών να φτάνει το 0,7%. Πρόκειται κυρίως για ξένους φοιτητές, είτε φοιτητές που προέρχονται από διμερείς συμφωνίες (π.χ., από Κύπρο), είτε είναι παιδιά μεταναστών.

Ωστόσο, η χώρα μας θα μπορούσε να αξιο¬ποιήσει τη μεγάλη ακαδημαϊκή διασπορά για να ενισχύσει τη θέση της εκεί. Κι αυτό γιατί το 60% των Ελλήνων πανεπιστημιακών καθηγη¬τών απασχολούνται στο εξωτερικό και, σε σύ¬γκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, συ¬γκεντρώνει έναν μέσο όρο της τάξης του 11% σε αυτόν τον τομέα.

Προτάσεις βελτίωσης

Η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνι¬κής Τράπεζας εκτιμά ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να προσελκύσει 110.000 ξένους φοιτητές, δη¬λαδή πολύ περισσότερους απ' ό,τι προσέλκυσε το 2015 (27.600), και παράλληλα να περιορίσει τις εκροές Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό, εφαρμόζοντας τις παρακάτω πολιτικές:

-Εγκαθίδρυση συνεπούς και σταθερής εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση, με έμφαση στην αυτονομία των πανεπιστημίων (προσεγγίζοντας υψηλά επίπεδα, αντίστοιχα του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σιγκαπούρης), τη χρηματοδότηση βάσει αποτελεσμάτων και τις διεθνείς συνεργασίας.

-Νομοθέτηση πολιτικών και κινήτρων για προσέλκυση της ακαδημαϊκής διασπορά (σ.σ.: έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία από την Κίνα). Σημειώνουμε ότι οι Έλληνες καθηγητές που απασχολούνται σε πανεπιστήμια εξωτερι¬κού είναι υψηλής ποιότητας - με το ποσοστό αυτών σε βιβλιογραφικές αναφορές (highly- cited) να είναι πενταπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου.

-Στήριξη της δημιουργίας Κέντρων Αριστείας γύρω από τα ελληνικά πανεπιστήμια προκειμέ¬νου να ενδυναμωθεί η σύνδεσή τους με τον ε¬πιχειρηματικό τομέα, με ταυτόχρονη ενίσχυση της ακαδημαϊκής έρευνας και με τις σχετικές δαπάνες να αυξάνονται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο 0,5% του ΑΕΠ (έναντι 0,3% που είναι σήμερα στην Ελλάδα). Αντίστοιχα Κέντρα Αριστείας έχουν αναπτυχθεί στη Γαλλία και στο Ισραήλ.

Τα οφέλη

Σύμφωνα πάντα με την ίδια έκθεση, τα οφέ¬λη από την ανάδειξη της Ελλάδας σε διεθνές κέ¬ντρο ανώτατης εκπαίδευσης είναι πολλά.

Αρχικά, η άμεση επίδραση από την εισροή ξένων φοιτητών σε συνδυασμό με τον περιο-ρισμό των εκροών Ελλήνων φοιτητών, θα προ¬σελκύσει πόρους της τάξης των 1,8 δισ. ετη¬σίως, κυρίως μέσω υψηλότερων εξαγωγών και χαμηλότερων εισαγωγών υπηρεσιών εκπαίδευ¬σης. Παράλληλα, σημειώνεται ότι η τρέχουσα εκροή Ελλήνων φοιτητών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι από τις υψηλότερες στην Ε.Ε., φτάνοντας το 9% του συνολικού αριθμού των Ελλήνων φοιτητών.

Επίσης, η αναβάθμιση της ανώτατης εκπαί¬δευσης μπορεί να μετασχηματίσει το μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μέσω βελ¬τίωσης της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού της.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το «Υπόδειγμα Μακροπρόθεσμης Ανάπτυξης και Ανώτατης Εκπαίδευσης» της ΕΤΕ, οι συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις θα αυξήσουν τον ρυθμό ανάπτυξης του ελληνικού ΑΕΠ κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά την πρώτη δεκαετία έντονου μετασχηματισμού (αυξάνοντας έτσι το ΑΕΠ κατά περισσότερα από 20 δισ. ετησίως σε ορίζοντα Ι0ετίας) και κατά 0,4 ποσοστιαίες μο¬νάδες μεσοπρόθεσμα.

Επιπλέον, σε περίπτωση που υπάρξει και σταδιακή βελτίωση της ποιότητας του επι-χειρηματικού περιβάλλοντος (όπως σχηματι¬σμός clusters, είσοδος σε διεθνείς αλυσίδες αξίας και στρατηγικές branding), η δημιουρ¬γία ισχυρών συνεργιών με τον καινοτόμο επι-χειρηματικό τομέα εκτιμάται ότι θα διπλασί¬αζε τις επιδράσεις στην ανάπτυξη της ελλη-νικής οικονομίας προσθέτοντας στον ρυθμό ανάπτυξης 2,6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά την πρώτη δεκαετία (αυξάνοντας έτσι το ΑΕΠ κατά περίπου 50 δισ. ευρώ ετησίως σε ο¬ρίζοντα Ι0ετίας) και κατά περίπου 1 ποσοστι¬αία μονάδα μεσοπρόθεσμα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω εκτιμήσεις υποεκτιμούν το συνολικό όφελος από την εκπαιδευτική αναβάθμιση, καθώς ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας σε οικονομία γνώσης μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις κεφαλαίου, αυξάνοντας έτσι περισσότερο τους ρυθμούς ανάπτυξης του ελληνικού ΑΕΠ.

Κατόπιν τούτων ερωτάται ο κ. Υπουργός:

Πώς σκέπτεσθε ν’ αξιοποιήσετε την εμπεριστατωμένη μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας;

Ο ερωτών βουλευτής

Νίκος Ι. Νικολόπουλος

Πρόεδρος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος